UE porządkuje sprawę krytycznych surowców

Obserwując kierunek rozwoju świata oraz zmiany zachodzące w technologii czy gospodarce, oczekuje się, że zapotrzebowanie na surowce krytyczne dramatycznie wzrośnie w najbliższych latach. Jest to więc ostatni dzwonek dla Europy, która jest niemal całkowicie zależna od jednego kraju.

Europa zaczęła zdawać sobie z tego sprawę, widząc że surowce krytyczne stoją w obliczu rosnącego globalnego popytu, napędzanego dekarbonizacją gospodarek. UE przewiduje, że popyt wspólnoty na metale ziem rzadkich wzrośnie sześciokrotnie do 2030 r. i siedmiokrotnie do 2050 r., a na lit zaś dwunastokrotnie do 2030 r. i dwudziestojednokrotnie (!) do 2050 r. Komisja Europejska podkreśla, że obecnie Europa w dużym stopniu polega na imporcie, często z jednego kraju trzeciego, a ostatnie kryzysy uwypukliły strategiczne zależności UE, dlatego bez wspólnych i terminowych działań, dobrze funkcjonującego jednolitego rynku, odporności i konkurencyjności, europejskie gałęzie przemysłu i gospodarki nie będą w stanie sprostać wyzwaniom związanym z klimatem i cyfryzacją. 

CRM Act miałby zatem być odpowiedzią na te wszystkie prognozowane, aczkolwiek realne i zbliżające się wyzwania. Opierając się na sile jednolitego rynku, akt ten ma zapewnić, że UE będzie mogła polegać na silnych, odpornych i zrównoważonych łańcuchach wartości dla surowców krytycznych.

Pod koniec zeszłego tygodnia, Parlament Europejski i Rada UE osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie CRM Act – ustawy o surowcach krytycznych. Co to oznacza w praktyce?

• Określenie poziomów odniesienia w łańcuchu wartości surowców strategicznych oraz w zakresie dywersyfikacji dostaw do UE: 
  • co najmniej 10% rocznego zużycia w UE na wydobycie; 
  • co najmniej 40% rocznego zużycia w UE na potrzeby przetwarzania; 
  • co najmniej 15% rocznego zużycia w UE na recykling; 
  • nie więcej niż 65% rocznego zużycia w UE z jednego kraju trzeciego.
• Stworzenie bezpiecznych i odpornych łańcuchów dostaw:
  • zmniejszenie obciążeń administracyjnych, usprawnienie procedur wydawania pozwoleń dla projektów związanych z surowcami krytycznymi w UE, 
  • wsparcie strategicznych projektów w zakresie dostępu do finansowania i krótszych ram czasowych wydawania pozwoleń - 24 miesiące w przypadku pozwoleń na wydobycie, 12 miesięcy w przypadku pozwoleń na przetwarzanie i recykling. 
• Członkowie UE będą zobowiązani do opracowania krajowych programy eksploracji zasobów geologicznych.
• Monitorowanie łańcucha dostaw surowców krytycznych oraz koordynowanie strategicznych zapasów.
• Nałożenie obowiązku gotowości na ryzyko na duże firmy produkujące strategiczne technologie.
• Zwiększenie zrównoważonego rozwoju i obiegu surowców krytycznych na rynku UE – podjęcie działań mających na celu poprawę zbiórki odpadów bogatych w surowce krytyczne i zapewnienia ich recyklingu, by uzyskać surowce wtórne. 
• Dywersyfikacja importu surowców do Unii:
  • utworzenie "klubu" surowców krytycznych dla wszystkich zainteresowanych krajów w celu wzmocnienia globalnych łańcuchów dostaw;
  • wykorzystanie umów handlowych do zabezpieczenia i dywersyfikacji handlu surowcami krytycznymi;
  • rozszerzenie unijnej sieci partnerstw strategicznych z podejściem opartym na łańcuchu wartości i silnym wymiarze zrównoważonego rozwoju;
  • korzystanie z globalnej bramy dla miękkiej i twardej infrastruktury w celu wdrażania projektów wzdłuż łańcucha wartości surowców i wspierania łączności;
  • współpraca z krajami UE w celu ustanowienia unijnego instrumentu kredytów eksportowych, aby obniżyć ryzyko inwestycji za granicą;
  • zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych związanych z surowcami i skuteczniejsze egzekwowanie przepisów.

By usprawnić koordynację oraz omawianie strategicznego partnerstwa UE z państwami trzecimi, zaproponowano utworzenie Europejskiej Rady ds. Surowców Krytycznych, do której należałyby państwa członkowskie UE oraz Komisja.

UE zakłada, że dzięki CRM Act wspólnota powinna mieć zdolność do wydobycia 10%, przetworzenia 40% i recyklingu 25% rocznego zużycia surowców strategicznych do 2030 roku.