W wieku 100 lat zmarł wynalazca baterii litowo-jonowych
John B. Goodenough, profesor Uniwersytetu Teksańskiego w Austin, znany na całym świecie z opracowania baterii litowo-jonowej, zmarł w niedzielę, 25 czerwca, w wieku 100 lat. Goodenough jest opisywany jako oddany urzędnik państwowy, uwielbiany mentor i genialny, ale skromny wynalazca, a także najstarszy laureat Nagrody Nobla.
Odkrycie Johna B. Goodenougha doprowadziło do rewolucji bezprzewodowej i sprawiło, że urządzenia elektroniczne znalazły się w rękach ludzi na całym świecie. W 2019 r. Goodenough trafił na pierwsze strony gazet w swoim kraju i za granicą po tym, jak otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za swoją pracę nad bateriami. Była to nagroda, którą wielu uważało za długo oczekiwaną, został przecież najstarszą osobą, która otrzymała Nagrodę Nobla – miał wtedy 97 lat.
"Dziedzictwo Johna jako genialnego naukowca jest niezmierzone – jego odkrycia poprawiły życie miliardów ludzi na całym świecie" – powiedział rektor UT Austin Jay Hartzell. "Był liderem w czołówce badań naukowych przez wiele dziesięcioleci swojej kariery i nigdy nie zaprzestał poszukiwać innowacyjnych rozwiązań w zakresie magazynowania energii. Praca Johna i zaangażowanie w naszą misję są najlepszym odzwierciedleniem naszych aspiracji jako Longhorns - że to, co zaczyna się tutaj, zmienia świat – będzie go bardzo brakowało wśród naszej społeczności UT".
Goodenough był tym, kto zidentyfikował i opracował krytyczne materiały katodowe, które zapewniły wysoką gęstość energii potrzebną do zasilania elektroniki – telefonów komórkowych, laptopów i tabletów, a także pojazdów elektrycznych i hybrydowych. Należy zaznaczyć, że w 1979 roku wraz ze swoim zespołem badawczym odkrył, że dzięki zastosowaniu tlenku litowo-kobaltowego jako katody akumulatora litowo-jonowego, możliwe będzie osiągnięcie wysokiej gęstości zmagazynowanej energii z anodą inną niż metaliczny lit. Odkrycie to doprowadziło do opracowania materiałów na bazie węgla, które pozwalają na stosowanie stabilnych i łatwych w zarządzaniu elektrod ujemnych w akumulatorach litowo-jonowych.
"John był po prostu niesamowitą osobą - naprawdę wspaniałym badaczem, nauczycielem, mentorem i innowatorem" – powiedział Roger Bonnecaze, dziekan Cockrell School, gdzie uczony pracował przez 37 lat. "Jego radość i troska we wszystkim, co robił, a także ten niezwykły śmiech, były zaraźliwe i inspirujące. Co za niezwykłe życie prowadził!"
Urodzony w 1922 roku w Niemczech, Goodenough dorastał w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych i uczęszczał do Groton School w Massachusetts. W 1944 roku uzyskał tytuł licencjata z matematyki na Uniwersytecie Yale. Po służbie jako meteorolog w armii amerykańskiej, Goodenough powrócił, aby ukończyć studia magisterskie i doktoranckie z fizyki na Uniwersytecie w Chicago w 1952 roku. Tam studiował pod kierunkiem wybitnych - zdobywcy Nagrody Nobla Enrico Fermiego oraz Johna A. Simpsona, którzy pracowali przy Projekcie Manhattan. Promotorem jego doktoratu był natomiast znany fizyk Clarence Zener.
Goodenough rozpoczął swoją karierę w Massachusetts Institute of Technology's Lincoln Laboratory w 1952 roku, gdzie pracował przez 24 lata i położył podwaliny pod rozwój pamięci o dostępie swobodnym (RAM) dla komputera cyfrowego. Stał się pionierem fizyki orbitalnej i jednym z twórców nowoczesnej teorii magnetyzmu, która stała się znana jako reguły Goodenough-Kanamori. Reguły te stanowią praktyczne wytyczne w badaniach materiałów magnetycznych i mają ogromny wpływ na rozwój urządzeń telekomunikacyjnych.
Po ukończeniu MIT, Goodenough został profesorem i szefem Laboratorium Chemii Nieorganicznej na Uniwersytecie Oksfordzkim. To właśnie w tym czasie dokonał odkrycia litowo-jonowego.
Do UT Austin przybył UT Austin w 1986 roku, z zamiarem opracowania kolejnego przełomu w dziedzinie baterii i wykształcenia kolejnych innowatorów w tej dziedzinie. W 1991 r. firma Sony Corp. skomercjalizowała akumulator litowo-jonowy, dla którego Goodenough stworzył podstawy prototypu. W 1996 r. w jego grupie badawczej odkryto bezpieczniejszy i bardziej przyjazny dla środowiska materiał katodowy, a w 2020 r. kanadyjska firma hydroelektryczna nabyła patenty na tę nową baterię.
Goodenough często przekazywał część swoich nagród pieniężnych na rzecz UT, by wspierać absolwentów inżynierii i naukowców. W 2006 r. założył fundację John B. and Irene W. Goodenough Endowed Research Fund in Engineering, a w 2016 r., na cześć swojej żony Irene, ustanowił Irene W. Goodenough Endowed Presidential Scholarship in Nursing.
Wśród wielu wyróżnień, w tym Nagrody Nobla –otrzymanej wspólnie ze Stanleyem Whittinghamem ze State University of New York w Binghamton i Akirą Yoshino z Meijo University – Goodenough był laureatem National Medal of Science, Japan Prize, Charles Stark Draper Prize, Benjamin Franklin Medal, Enrico Fermi Award, Robert A. Welch Award, Copley Medal i wielu innych.
