Czy na Pomorzu może powstać fabryka chipów?

A zatem: czy Pomorze może być potencjalną lokalizacją fabryki półprzewodników? Jak mówili uczestnicy panelu dyskusyjnego zorganizowanego przy okazji prezentacji raportu, nie mniej niż inne regiony w Polsce. Sprzyja nam logistyka, mamy też dostęp do kadr, chociaż rozwój kompetencji jest tu wciąż bardzo ważnym wyzwaniem, jednak kluczowe przy tego typu inwestycjach jest wsparcie publiczne.

– Azja zachęcała do budowy zakładów u siebie, więc jeśli mamy zbudować tak dużą lokalizację w Europie, to musi być ona konkurencyjna. Nasze szacunki mówią o 25 do 40 proc. wagi dotacji i wsparcia rządu w wartości projektu, gdy jest budowany w Azji – mówił podczas zeszłorocznych odwiedzin w centrum B+R Intela w Gdańsku prezes firmy Pat Gelsinger.

Zostawmy jednak rozważania dotyczące ewentualnych przyszłych inwestycji (przygotowana przez Randstad symulacja zatrudnienia w fabryce chipów na Pomorzu zatrudniającej 4 tys. osób jest do sprawdzenia w raporcie), a wróćmy do faktycznej sytuacji na Pomorskim rynku elektronicznym. Zespół Invest in Pomerania zaprosił do współpracy przy tworzeniu raportu jedne z najważniejszych branżowych firm w regionie, czyli Aptiv, Flex, Intel, Lacroix, Radmor, a także międzynarodową agencję zatrudnienia, która była odpowiedzialna za analizę rynku pracy – Randstad.

Specyfika produkcji elektroniki w Polsce i na Pomorzu

Pod kątem wymiany handlowej, wielkość polskiego importu produktów elektronicznych od lat nieznacznie przewyższa eksport. W roku 2020 różnica ta dodatkowo się pogłębiła, ze względu na zwiększoną sprzedaż elektroniki użytkowej, co było naturalnym efektem pandemii i kolejnych lockdownów. Z kolei produktami, które Polska z sukcesami eksportuje, pozostają przede wszystkim urządzenia RTV i AGD, urządzenia telekomunikacyjne oraz przewody elektryczne.

Na Pomorzu produkcja elektroniki od lat pozostaje jedną z kluczowych branż, zarówno pod katem zatrudnienia, jak i działalności eksportowej. W kontekście inwestycji zagranicznych przez ostatnie dekady rozwijała się przede wszystkim produkcja urządzeń konsumenckich (zwłaszcza RTV i AGD). Pomorskie rozwinęło natomiast produkcję skierowaną i zintegrowaną z różnymi branżami, m.in. ze sztuczną inteligencją, przemysłem 4.0., a szczególnie telekomunikacją i branżą motoryzacyjną. Firmy bardzo elastycznie podchodzą do oferowanych przez siebie produktów – w zależności od zapotrzebowania rynku dostosowują produkcję do konkretnych branż – czytamy w raporcie.

Kadra – podstawa rozwoju branży elektronicznej

Raport sporo uwagi poświęca kwestiom kadrowym. Sektor elektroniczny w Polsce zatrudnia  łącznie 175,5 tysiąca osób. Na Pomorzu w branży pracuje 14,5 tysiąca osób, z czego aż 12 tysięcy przy produkcji rozwiązań komputerowych, elektronicznych i optycznych, co jest najlepszym wynikiem w całym kraju, stanowiąc aż 1/5 wszystkich zatrudnionych w tej branży w Polsce.

Naturalnie kluczową rolę w podaży talentów na rynek odgrywa system edukacyjny. Uczelnią, która zaspokaja w największym stopniu potrzeby sektora, jest Politechnika Gdańska. Oferuje ona aż 13 kierunków, na których kształci się około 5,4 tysięcy studentów w pożądanych przez branżę elektroniczną specjalizacjach.

Firmy z kolei, chcąc dodatkowo zwiększyć możliwości pozyskania kadr, chętnie angażują się w projekty edukacyjne. Raport przedstawia wiele przykładów takiego zaangażowania, m.in. klasy patronackie, wspólne prace przy układaniu programów studiów, praktyki studenckie czy konkursy dla najlepszych uczniów.

Temat pozyskiwania i utrzymania pracowników był ważny także dla ekspertów biorących udział w panelu dyskusyjnym. Jak stwierdził Czesław Rokicki, Customer Focus Team Manager w LACROIX Electronics, firma prowadząc działalność w Kwidzynie ma problem ze znalezieniem projektantów na lokalnym rynku, dlatego LACROIX mocno angażuje się w szkolenie kadry inżynierskiej. Do tego dochodzi jednak problem rotacji wykwalifikowanych pracowników.

Stanisław Motylski, dyrektor generalny zakładu Flex w Tczewie, dodał, że pracodawcy powinni przygotowywać się do tego, że rotacja kadry inżynierskiej będzie widoczna w coraz większym stopniu.

Przedstawiciele firm elektronicznych zgodzili się, że inżynierowie będą wciąż bardzo potrzebni w branży, bo mimo szybkiego rozwoju nowych technologii, takich jak automatyzacja i robotyzacja oraz sztuczna inteligencja, na końcu ktoś musi te systemy zaprojektować. Jednak według ich przewidywań będzie się zmieniał profil inżyniera, a przed pracownikami będą stawiane coraz to nowe zadania z wielu branż pokrewnych, typu fizyka czy chemia. Coraz bardziej niezbędne w codziennej pracy inżynierskiej są też umiejętności miękkie, to już nie tylko praca „na liczbach”, ale zarządzanie zespołem, projektami czy potrzeba szybkiego podejmowania decyzji.

Co więcej, zmienia się sytuacja w usługach kontraktowej produkcji elektroniki. Klienci coraz cześciej nie poprzestają tylko na zleceniu montażu, ale mają większe wymagania dotyczące wkładu w prace projektowe czy rozwojowe. Do EMS-ów zgłaszają się też firmy, które jak dotąd nigdy nie miały styczności z elektroniką, ale globalne zmiany i rozwój technologii sprawiają, że coraz to nowe branże zaczynają korzystać z osiągnięć technologicznych. Tacy klienci niekoniecznie chcą sami rozwijać kompetencje w obszarze elektroniki i chętniej skorzystają z pomocy doświadczonych projektantów i technologów.

Nowe technologie, aktualne trendy

Postępująca elektronizacja wszelkich aspektów działalności człowieka w naturalny sposób stymuluje nowe obszary działań firm, zwłaszcza pod kątem agregowania danych i ich przetwarzania:

• globalny rynek sztucznej inteligencji (AI) wzrośnie z 51,27 mld USD (w 2021 r.) do 309,6 mld USD do 2026 r.;
• do 2025 aż o 55% wzrośnie wielkość danych generowanych przez internet rzeczy.

Ewolucji ulegają również modele produkcji:

• coraz bardziej precyzyjne procesy produkcyjne wymagają postępującej robotyzacji. Sektor elektroniczny odpowiada aż za 29% globalnej instalacji robotów w produkcji przemysłowej, wyprzedzając sektor motoryzacyjny;
• ze względu na zmiany klimatyczne, absolutnym priorytetem firm elektronicznych jest uzyskanie neutralności klimatycznej w przeciągu kolejnych kilku lat. Na szeroką skalą podpisywane są umowy PPA oraz realizowane są nowe inwestycje w instalacje pozyskiwania zielonej energii do wykorzystania w procesach przemysłowych.

Pracujesz w branży elektronicznej i masz ochotę odwiedzić Kraków? Doskonały pomysł! Już w środę, 8 czerwca zapraszamy na Evertiq Expo Kraków, jednodniowe targi i konferencję połączone z warsztatami, które gromadzą firmy działające w sektorze elektroniki. Wstęp jest darmowy, zachęcamy do rejestracji przez naszą stronę internetową. Do zobaczenia!