Polska wśród liderów unijnej strategii surowcowej
Dwa polskie projekty zostały uwzględnione wśród 47 strategicznych inicjatyw, które mają pomóc Unii Europejskiej w uniezależnieniu się od importu metali ziem rzadkich. We wtorek 25 marca 2025 r. po raz pierwszy w historii Komisja Europejska opublikowała listę przedsięwzięć w ramach realizacji ustawy o surowcach krytycznych (CRMA).
Unia Europejska, wdrażając ustawę CRMA, dąży do zwiększenia własnego wydobycia, przetwarzania i recyklingu metali ziem rzadkich. Inicjatywa zakłada, że do 2030 roku wydobycie w UE wzrośnie o 10%, przetwarzanie o 40%, a recykling o 25%. Jest to część szerszej strategii uniezależniania się od surowców pochodzących spoza UE, zwłaszcza z Chin.
Do realizacji wszystkich 47 projektów UE niezbędne jest 22,5 miliardów euro kapitału inwestycyjnego. Komisja Europejska, państwa członkowskie oraz instytucje finansowe UE mają wspierać firmy w pozyskaniu środków, a także usprawnić procesy administracyjne, w tym wydawanie pozwoleń.
Wybrane inicjatywy obejmują 13 państw członkowskich, w tym Belgię, Francję, Niemcy, Hiszpanię, Czechy, Szwecję, Finlandię i Polskę. Łącznie 25 projektów dotyczy wydobycia surowców, 24 – ich przetwarzania, 10 – recyklingu, a dwa mają na celu opracowanie zamienników dla surowców krytycznych.
Dwa z 47 wyselekcjonowanych projektów to inicjatywy polskich przedsiębiorstw. Pierwszy należy do firmy Elemental Battery Metals, która realizuje program POLVOLT. Celem przedsięwzięcia jest recykling baterii i odzyskiwanie z nich kluczowych metali, takich jak nikiel, miedź, kobalt, lit, mangan oraz metale z grupy platynowców.
Drugi projekt to zakład separacji pierwiastków ziem rzadkich w Puławach, prowadzony przez spółkę Mkango Polska, należącą do Mkango Resources. Zakład ten ma przyczynić się do zabezpieczenia dostaw surowców, takich jak neodym, wykorzystywanych w produkcji magnesów. Inwestycja powstaje na terenie wydzierżawionym od Grupy Azoty.
"Dekarbonizacja nie jest możliwa bez surowców. Potrzebujemy galu do paneli słonecznych i miedzi do transportu energii elektrycznej, metali ziem rzadkich do budowy radarów, sonarów i systemów celowniczych. Nie ma przemysłu bez miedzi, aluminium czy manganu, które wzmocnią nasze stopy stali" - wyjaśniał podczas konferencji prasowej wiceszef KE i komisarz ds. strategii przemysłowej Stephane Sejourne.
Według polityka pandemia Covid-19 oraz rosyjska inwazja na Ukrainę uwidoczniły skalę uzależnienia UE od dostaw surowców z krajów trzecich. Po sukcesie w zmniejszaniu importu paliw kopalnych z Rosji, Wspólnota chce teraz ograniczyć zależność od metali strategicznych, w szczególności pochodzących z Azji.
"W tym momencie jesteśmy w 100 proc. zależni od rafinowanych surowców z Chin. (...) Dlatego musimy stworzyć ramy prawne, które pomogą uniknąć tych zależności. Musimy więcej wydobywać i otworzyć więcej kopalń w Europie, więcej przetwarzać i więcej materiałów poddawać recyklingowi. Musimy także zdywersyfikować nasz import, aby żaden kraj trzeci nie odpowiadał za więcej niż 65 proc. naszej rocznej konsumpcji" - ocenił komisarz Sejourne.
