Jak funkcjonuje Elektroniczny System Poboru Opłat

W przetargu biorą udział konsorcjum MyToll, rekomendujące technologię GPS, oraz Kapsch, który zaproponował oparcie systemu o DSRC (Dedicated Short Range Communication). GNSS (Global Navigation Satellite Systems) Globalny nawigacyjny system satelitarny polega na rejestrowaniu pozycji pojazdu za pomocą satelitów GPS. Urządzenie zbiera dane o przejechanej trasie i porównuje je z zapisaną w pamięci OBU (On Board Unit – urządzenie pokładowe) mapą cyfrową dróg płatnych. Informacja o rozpoczęciu i zakończeniu jazdy po odcinku, za który należy zapłacić przekazywana jest bezprzewodowo systemem GSM (GPRS) poprzez istniejącą infrastrukturę telefonii komórkowej. Tą samą drogą – w odwrotnym kierunku – mogą być przekazywane aktualizacje oprogramowania OBU, map i cenników. Powiązanie konkretnego OBU z konkretnym pojazdem pozwala różnicować taryfy pod względem pory dnia, wielkością pojazdu, czy spełnianymi normami ekologicznymi. Ewentualnie, możliwe jest zróżnicowanie cen za przejazd drogami o różnych kategoriach. System satelitarny nie potrzebuje żadnej naziemnej struktury – nie jest konieczne budowanie bramek na drogach. Dodatkowo – system ten działa globalnie i na mocy porozumień może być wykorzystywany w różnych krajach. Już teraz 60 tysięcy polskich ciężarówek ma zainstalowane OBU niemieckiego systemu ‘Toll Collect’. Połączenie systemu GPS i GSM daje również możliwość oferowania usług dodatkowych – takich jak bieżące śledzenie pozycji pojazdów przez firmy przewozowe, kontakt alarmowy z dokładnym podaniem miejsca i wiele innych. DSRC (Dedicated Short Range Communication) Główna różnica między systemem mikrofalowym DSRC a satelitarnym GNSS dotyczy sposobu ich działania. System poboru opłat działający na bazie technologii DSRC bazuje na solidnej infrastrukturze, która zapewnia możliwie najniższe koszty operacyjne. W praktyce, stacje poboru opłat (bramy wzniesione nad jezdnią) budowane są w wybranym punkcie każdego płatnego odcinka drogi. W chwili, gdy pojazd przejeżdża przez taki punkt, dzięki wykorzystaniu łączności w technologii DSRC pomiędzy anteną a jednostką pokładową (OBU), zostaje obciążony opłatą za przejazd całego płatnego odcinka. Łakomy kąsek: OBU W przypadku systemu satelitarnego wymagania dla jednostek pokładowych (OBU) typu GPS są większe niż dla tych typu DSRC. Urządzenia pokładowe typu GPS są bardziej skomplikowane (i przez to droższe) niż DSRC oraz wymagają stałego źródła zasilania. Ponieważ dane z jednostki pokładowej typu GPS są przesyłane do systemu centralnego za pośrednictwem sieci telefonii komórkowej (np. z wykorzystaniem GPRS), dlatego koszty operacyjne systemu satelitarnego są dużo wyższe niż w przypadku systemu DSRC. Na przykład system poboru opłat typu GNSS w Niemczech opiera się na bardzo skomplikowanych i przez to drogich jednostkach pokładowych GPS, które bezpośrednio w pojeździe obliczają opłaty, które należy uiścić za przejazd określoną drogą. Takie jednostki pokładowe GPS wymagają znaczącej możliwości przetwarzania i gromadzenia danych w celu obliczania opłat (np. danych dotyczących sieci płatnych dróg oraz informacji dot. taryf) w pamięci urządzenia. System działający na bazie technologii GNSS główny nacisk kładzie na jednostkę pokładową (OBU) przekazującą informacje (w technologii GPS) o szczegółowym przebiegu trasy pokonywanej przez dany pojazd. Dane o pozycjonowaniu pojazdu przekazywane są do centralnego systemu przy użyciu technologii GPRS i w oparciu o przekazane dane centralny system nalicza opłatę dla indywidualnych użytkowników jednostek pokładowych. Technologia GNSS daje możliwości rozbudowy systemu poboru na drogach niższej kategorii, ponieważ nie wymaga budowy infrastruktury. Jednakże wykorzystanie technologii satelitarnej jest kwestią wrażliwą, gdyż powoduje ona wzrost kosztów operacyjnych systemu w związku z kosztami transmisji danych, obsługi użytkowników, dochodzenia należnych opłat oraz naruszeń systemu. Wykorzystanie technologii GNSS do poboru opłat od kierowców samochodów osobowych jest zbyt drogie, gdyż koszt zakupu jednostki pokładowej (OBU) typu GNSS wynosi około 100 euro a dodatkowo istnieje konieczność pokrycia wysokich kosztów transmisji danych pomiędzy taką jednostką a systemem centralnym. Ile to kosztuje? Konsorcjum MyToll oszacowało koszt systemu satelitarnego na 1,79 mld zł, a za uruchomienie systemu opartego na mikrofalach Kapsch chce 1,16 mld zł. Źródło: Kapsch, myToll